Wierzba Iwa

Opis:

Charakterystyka:

Wierzba iwa (Salix caprea) to krzew lub niewielkie drzewo z rodziny wierzbowatych, osiągające wysokość do 15 metrów. Występuje w Europie i Azji, a w Polsce jest pospolita na nizinach i w niższych partiach górskich. Preferuje gleby wilgotne i gliniaste, często rośnie na brzegach lasów, zrębach i w zaroślach. Jest mniej światłożądna niż inne gatunki wierzb, co pozwala jej rosnąć w różnorodnych siedliskach.

Charakterystyczną cechą wierzby iwy są jej wczesnowiosenne kwiatostany, zwane baziami lub kotkami. Kwitnie w marcu i kwietniu, przed rozwojem liści, co czyni ją jedną z najwcześniej kwitnących wierzb w Polsce. Kwiaty męskie są duże, dekoracyjne, z żółtymi pylnikami, natomiast kwiaty żeńskie są szarozielone. Bazie są miododajne i stanowią cenne źródło pożytku dla pszczół po zimie. Tradycyjnie gałązki z baziami są wykorzystywane do tworzenia palm wielkanocnych.

Liście wierzby iwy są szerokoeliptyczne, długości do 10 cm, z wierzchu ciemnozielone, a od spodu szarawo owłosione z wypukłymi nerwami. Młode liście są obustronnie owłosione. Kora młodych drzew jest gładka, zielonoszara, z wiekiem staje się szara i podłużnie spękana.

Wierzba iwa jest rośliną dwupienną, co oznacza, że na jednym osobniku występują tylko kwiaty męskie lub tylko kwiaty żeńskie. Owoce to drobne, dwuklapowe torebki, które po dojrzeniu pękają, uwalniając nasiona z puchem, przenoszone przez wiatr.

Roślina ta jest ceniona w pszczelarstwie ze względu na wczesne kwitnienie i obfite dostarczanie nektaru. Drewno wierzby iwy jest miękkie i lekkie, wykorzystywane do wyrobu celulozy oraz sprzętu gospodarczego. Kora zawiera garbniki i salicynę, co sprawia, że była stosowana w medycynie ludowej jako środek napotny i przeciwgorączkowy.

W ogrodnictwie popularne są ozdobne odmiany wierzby iwy, takie jak 'Kilmarnock' (syn. 'Pendula') o zwisających pędach, szczepiona na pniu, czy 'Curly Locks' z poskręcanymi spiralnie gałązkami. Roślina jest całkowicie mrozoodporna, dobrze znosi warunki miejskie i jest odporna na zanieczyszczenia. Aby utrzymać ładny pokrój, zaleca się regularne przycinanie pędów zaraz po kwitnieniu, skracając je do 1/4 długości.

Wierzba iwa jest rośliną pionierską, często sadzoną na nieużytkach w celu rekultywacji terenów. Jej szybki wzrost i zdolność do zasiedlania różnych siedlisk czynią ją cennym gatunkiem w ekosystemach leśnych i zaroślowych.